Krosty, grudki, bolesne guzki czy strupy na owłosionej skórze głowy to problem, który bywa bagatelizowany, a jednak może mieć daleko idące konsekwencje dla zdrowia włosów i skóry głowy. W praktyce trychologicznej pacjenci często zgłaszają się z tymi objawami, nieświadomi, że mogą one stanowić pierwszy sygnał poważnych chorób zapalnych, a nawet prowadzić do trwałego łysienia. Każdy przewlekły, bolesny lub nawracający stan zapalny skóry głowy wymaga profesjonalnej diagnostyki i leczenia dermatologicznego i trychologicznego. Szczególna uwagę powinny budzić wtedy, gdy pojawiają się regularnie lub nie goją się przez dłuższy czas.
Spis treści:
Krosty i strupy na skórze głowy to nie tylko problem estetyczny. Najczęściej wynikają z trądziku, zapalenia mieszków włosowych, ŁZS, łuszczycy, grzybicy, alergii lub błędów pielęgnacyjnych. Nieleczone stany zapalne mogą prowadzić do trwałego łysienia bliznowaciejącego. Najważniejsza jest profesjonalna diagnostyka – trichoskopia, posiewy, badania krwi, a w trudnych przypadkach biopsja. Leczenie zawsze zależy od przyczyny i obejmuje farmakoterapię, szampony lecznicze, peelingi, terapie regeneracyjne oraz korektę pielęgnacji domowej. Każda zmiana, która utrzymuje się dłużej niż 2–3 tygodnie, boli, sączy lub towarzyszy jej przerzedzenie włosów, wymaga pilnej konsultacji dermatologicznej i trychologicznej.
Od objawu estetycznego do zagrożenia dla mieszka włosowego.
Zmiany zapalne na skórze głowy mogą przyjmować zróżnicowaną postać, zależną od przyczyny i zaawansowania procesu chorobowego:
Objawy towarzyszące, takie jak świąd, pieczenie, ból przy dotyku, sączenie treści ropnej czy krwawienie przy drapaniu, to wyraźne sygnały, że skóra głowy wymaga natychmiastowej uwagi specjalisty.
Wiele problemów ze skórą głowy ma podobne objawy początkowe, dlatego kluczowe jest precyzyjne różnicowanie.
Skóra głowy nie różni się budową od skóry na pozostałych częściach ciała i może być dotknięta trądzikiem. Krosty na głowie są często wypełnione ropną treścią i mogą wywoływać ból oraz świąd. W okresie dojrzewania jest to zazwyczaj związane z nadmierną aktywnością gruczołów łojowych i towarzyszącym przetłuszczaniem włosów. U osób dorosłych przyczyny trądziku obejmują złą dietę, przewlekły stres, problemy hormonalne i nieprawidłową higienę.
Czynniki sprzyjające pojawieniu się trądziku skóry głowy:
Leczenie trądziku skóry głowy: Leczenie polega na miejscowym lub doustnym podaniu leków, w tym antybiotyków. Stosuje się również preparaty keratolityczne i przeciwzapalne. W cięższych przypadkach stosuje się retinoidy doustne lub leczenie hormonalne u kobiet.
Więcej informacji: PubMed: Acne vulgaris
Więcej informacji: Wikipedia: Trądzik
Jeśli na skórze głowy (w ujściach mieszków włosowych) pojawiły się twarde, bolesne krosty, może to wskazywać na ropne zapalenie mieszków włosowych. Choroba ta jest wywołana przez bakterie, wirusy lub grzyby, infekujące mieszki włosowe. Na skórze występują wykwity wypełnione ropną treścią o żółtawym zabarwieniu. Krosty w zapaleniu mieszków włosowych są często skutkiem nieprawidłowej higieny, która prowadzi do gromadzenia bakterii (na przykład szczepu Staphylococcus aureus). Inne czynniki zwiększające ryzyko powstania ropnego zapalenia mieszków włosowych to obniżona odporność, uszkodzenia mechaniczne lub stosowanie złej jakości kosmetyków.
Kluczowe ryzyko powikłań: Zapalenie mieszków włosowych może przybrać postać przewlekłą, destrukcyjną, prowadzącą do łysienia bliznowaciejącego.
Leczenie: Zazwyczaj stosuje się antybiotyki stosowane miejscowo. W przypadku infekcji lekarz może przepisać antybiotyki w postaci kremów lub maści oraz zalecić używanie ciepłych okładów. Pomocne jest także używanie środków pielęgnacyjnych zawierających silnie nawilżający mocznik. Szybka reakcja i wizyta u specjalisty są niezbędne do ograniczenia rozwoju choroby. W przypadku przewlekłych form zaleca się wykonanie posiewu bakteryjnego lub mykologicznego z wykwitów, by dobrać celowane leczenie.
Więcej informacji: PubMed: Folliculitis
Więcej informacji: Wikipedia: Zapalenie mieszków włosowych
ŁZS to przewlekła, nawrotowa choroba. Patogeneza jest wieloaspektowa i obejmuje zaburzenia aktywności gruczołów łojowych, nadmierną obecność drożdżaków Malassezia spp. (które mogą stanowić ponad 70% mikroflory u chorych) oraz czynniki immunologiczne i genetyczne.
Czynniki wewnętrzne , które mogą prowadzić do pojawienia się ŁZS to: niedobór niektórych witamin, nadmierny stres,
ŁZS objawia się nadmierną produkcją sebum, zaczerwienieniem skóry oraz żółtawymi, tłustymi łuskami, które mocno przylegają do skóry i włosów. Naskórek łuszczy się. Mogą pojawiać się krosty lub nadkażenia. Leczenie ŁZS polega na stosowaniu szamponów i preparatów zawierających substancje przeciwzapalne i przeciwbakteryjne. Zgodnie z wytycznymi PTD lekiem z wyboru jest cyklopiroksolamina w szamponie, stosowana 2–3 razy w tygodniu. Stosuje się także preparaty imidazolowe (np. ketokonazol, pirytionian cynku).
Więcej informacji: PubMed: Seborrheic dermatitis
Więcej informacji: Wikipedia: Łojotokowe zapalenie skóry
Zmiany pojawiające się na skórze głowy mogą być związane z łuszczycą. Jest to choroba przewlekła, w której komórki naskórka narastają zbyt szybko (parakeratoza), tworząc tzw. łuski. Łuszczyca skóry głowy charakteryzuje się zlewnymi ogniskami zapalnymi pokrytymi dużą ilością srebrzystobiałej, grubej łuski z tendencją do tworzenia strupów. Zmiany często przechodzą poza linię włosów na czoło i kark.
Ważne: Łuszczyca nie jest chorobą zakaźną, a jej przyczyny leżą w genetyce (jako drugą przyczynę występowania łuszczycy uważa się podłoże immunologiczne). Ponieważ łuszczyca jest chorobą nieuleczalną, celem podejmowanych terapii jest zmniejszenie natężenia zmian skórnych i doprowadzenie do remisji choroby.
Leczenie: Stosuje się leki o działaniu złuszczającym (keratolitycznym), takie jak kwas salicylowy, lub ogólne leki przeciwzapalne. Dobrym rozwiązaniem jest fototerapia z udziałem promieni UVA i UVB (PUVA, SUP 311). Miejscowo aplikuje się też glikokortykosteroidy i analogi witaminy D3.
Uwaga: łuszczyca bywa mylona z łupieżem oraz z rogowaceniem okołomieszkowym.
Więcej informacji: PubMed: Psoriasis
Więcej informacji: Wikipedia: Łuszczyca
Wiele problematycznych przypadków wywołana jest przez grzyby zlokalizowane na skórze głowy. Grzybica głowy (dermatofitoza) jest wywoływana przez patogenne rodzaje Trichophyton lub Microsporum. Rozwija się w przypadku nieprawidłowej higieny, uszkodzenia skóry, obniżenia odporności lub korzystania z cudzych ręczników.
Objawy: Obejmują świąd, ogniska zaczerwienienia i złuszczania. Charakterystyczna jest łamliwość włosów (włosy ułamane tuż przy skórze, tzw. „kikutki”). W ciężkich postaciach (np. grzybica woszczynowa) mogą powstawać ogniska łysienia z cechami bliznowacenia.
Ryzyko wystąpienia grzybicy skóry głowy jest podwyższone u osób, które:
Leczenie: Leczeniem powinien zająć się doświadczony dermatolog. Kluczowe jest leczenie ogólne za pomocą doustnych leków przeciwgrzybiczych, takich jak terbinafina, itrakonazol lub gryzeofulwina, w zależności od patogenu. Leczenie miejscowe (np. szampony z ketokonazolem) ma charakter uzupełniający.
Więcej informacji: Pubmed Tinea Capitis
Więcej informacji: wikipedia Grzybica skóry głowy
Kontakt z niektórymi kosmetykami lub substancjami drażniącymi może wywoływać reakcje alergiczne. Będą się one objawiać jako krosty, strupy, podrażnienia i swędzenie skóry.
Aby nie dochodziło do pojawienia się takich problemów należy unikać używania i kontaktu z agresywnymi substancjami chemicznymi, takimi jak na przykład parabeny czy siarczany.
Podobne do alergii objawy (suchość, swędzenie, podrażnienia – prowadzące do powstawania ran i strupków) może także dawać atopowe zapalenie skóry głowy. Leczenie obejmuje stosowanie nawilżających preparatów, kortykosteroidów i środków przeciwzapalnych.
Krosty i strupki na głowie mogą powstawać także ze względu na nieświadomie popełniane błędy w codziennej pielęgnacji skóry głowy i włosów – częste i intensywne drapania skóry głowy, czy używanie zbyt ostrych szczotek.
W Perfect Hair Clinic, jako klinice specjalizującej się w leczeniu łysienia diagnostyka stanów zapalnych jest wieloetapowa, co pozwala na precyzyjne odróżnienie łagodnych stanów (np. trądzik) od postępującego łysienia bliznowaciejącego.
Szczegółowa rozmowa pozwala ustalić czynniki prowokujące (dieta, leki, stres, styl życia). W kontekście łysienia kluczowe jest określenie sposobu utraty włosów oraz analiza okresu do 6 miesięcy przed uwidocznieniem się objawów choroby.
Niemożliwe jest dobre zdiagnozowanie pacjenta z chorobą włosów bez trichoskopii. Ta technika obrazowa służy do oceny struktur owłosionej skóry głowy oraz włosów w oparciu o metodę wideodermoskopii i/lub kamery trychologicznej. Do weryfikacji różnych problemów używamy różnych wartości powiększenia obrazu – od x50, aż do x 200.
Trichoskopia jest bezbolesna, nieinwazyjna i pozwala na:
W przypadkach trudnych diagnostycznie lub przy podejrzeniu łysienia bliznowaciejącego (gdzie destrukcja mieszków jest nieodwracalna) konieczne jest wykonanie biopsji skóry głowy do badania histopatologicznego. Materiał pobiera lekarz z obrzeża zmiany chorobowej i skóry pozornie niezmienionej.
Leczenie zawsze jest ściśle indywidualne i musi być dostosowane do rozpoznanej przyczyny. Planując terapie specjaliści sięgać będą po takie narzędzia jak: leczenie farmakologiczne (np. leki przeciwgrzybicze lub antybiotyki), szampony lecznicze, zmiany w pielęgnacji, wdrożenie do codziennego stosowania celowanych preparatów (olejek z drzewa herbacianego, olejek kokosowy, aloes).
Zalecana są także szampony lecznicze – produkty zawierające składniki takie jak ketokonazol, cynk, kwas salicylowy lub siarka (działają przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie – pomagając zwalczać infekcje i redukować krosty).
Choroby zapalne mieszków włosowych, które mogą skutkować krostami i strupami, bywają początkiem pierwotnego łysienia bliznowaciejącego. Jest to rzadki, ale nieodwracalny proces utraty włosów, gdzie celem leczenia staje się zahamowanie postępu zmian, a nie odwrócenie utraty włosów.
Stan zapalny skóry głowy, niezależnie od etiologii, zawsze wpływa na funkcjonowanie mieszków włosowych. W przypadku przewlekłego zapalenia może dojść do zniszczenia nabłonkowych komórek macierzystych mieszka włosowego (eHFSCs), co jest kluczowym mechanizmem w patogenezie łysienia bliznowaciejącego.
Łysienie bliznowaciejące (ang. cicatricial alopecia) to rzadki zestaw zaburzeń powodujących trwałą i nieodwracalną utratę włosów. Należy je podejrzewać, gdy ujścia mieszków włosowych w obszarach łysienia nie są już widoczne. W przypadku takich jednostek chorobowych jak folliculitis decalvans (wyłysiające zapalenie mieszków włosowych) czy perifolliculitis capitis abscedens et suffodiens (ropowicze zapalenie okołomieszkowe), destrukcyjny proces zapalny prowadzi do bliznowacenia i zaniku mieszków. Im szybciej wdrożona jest diagnostyka i leczenie, tym większa szansa na zahamowanie utraty włosów i uniknięcie trwałych ubytków.
Kluczowa jest rola diagnostyki w łysieniu bliznowaciejącym: W tych przypadkach niezbędna jest biopsja skóry głowy i dokładna analiza histopatologiczna w celu identyfikacji nacieku zapalnego i doboru odpowiedniej terapii immunomodulującej (GKS doustne, leki przeciwmalaryczne, a czasem chirurgia, gdy blizna jest stabilna).
Pielęgnacja domowa to niezwykle istotna część każdej skutecznej terapii, nakierowanej na eliminacje występowania krostów i strupków na skórze głowy.
Dobrą sugestią jest wykorzystanie do pielęgnacji skóry głowy tak zwanych „syndetów” Syndety, to produkty oczyszczające, nie zawierające tradycyjnych, zasadowych mydeł, dzięki czemu są znacznie delikatniejsze dla skóry. Syndety nie naruszają bariery hydrolipidowej skóry, co pozwala uniknąć dodatkowego wysuszenia i podrażnień.
Polecanymi składnikami środków pielęgnacyjnych są także: olejek z drzewa herbacianego, olejek kokosowy, olejek lawendowy i aloes. Mają one właściwości antyseptyczne i mogą łagodzić podrażnienia oraz stany zapalne.
Należy unikać kosmetyków zawierających substancje drażniące i agresywnych, takich jak siarczany czy parabeny.
Skóra głowy powinna być regularnie oczyszczana i pielegnowana, powierzchnia skalpu winna być dokładnie oczyszczona z nadmiaru sebum i innych zanieczyszczeń. Używane substancje i preparaty powinny wspierać naturalne procesy regeneracyjne skóry.
Ważna jest codzienna higiena otoczenia – drobnoustroje mogą osadzać się na ręcznikach, poduszkach czy szczotkach. Dlatego ważna jest regularna wymiana pościeli oraz dezynfekcja akcesoriów do włosów.
Krosty i strupy na skórze głowy wymagają kompleksowego podejścia diagnostycznego oraz indywidualnej terapii. Ponieważ stan zapalny skóry głowy jest często wczesnym sygnałem poważniejszych problemów trychologicznych, w tym łysienia bliznowaciejącego, wczesne wdrożenie leczenia jest kluczowe dla ochrony mieszków włosowych przed trwałą utratą.
W każdym przypadku, gdy zmiany utrzymują się ponad 2–3 tygodnie, towarzyszy im przerzedzenie włosów, ból, sączenie lub gorączka, konieczna jest konsultacja ze specjalistycznym zespołem dermatologa i trychologa.
Grzybica skóry głowy jest zakaźna, a bakteryjne zapalenia mieszków włosowych mogą przenosić się między osobami. Natomiast ŁZS, łuszczyca i trądzik skóry głowy nie są chorobami zaraźliwymi.
Alarmujące sygnały, które sugerują konieczność natychmiastowej konsultacji specjalistycznej, to: liczne bolesne guzki, krwawienie, sączenie, nagłe łysienie oraz brak jakiejkolwiek poprawy mimo stosowania domowego leczenia.
Nie. W przypadku aktywnego stanu zapalnego na skórze głowy wskazane jest stosowanie specjalistycznych preparatów (szamponów, płynów, toników) ściśle dobranych do postawionego rozpoznania.
Drobne strupki są fizjologicznym elementem gojenia po przeszczepie włosów. Jednakże nasilone zaczerwienienie, ból lub obfite sączenie ropy wymagają natychmiastowej kontroli lekarskiej.
W przypadku chorób skóry głowy najlepsze efekty terapeutyczne zapewnia współpraca dermatologa i trychologa, ponieważ w profesjonalnej klinice łączy się oba te eksperckie podejścia, zapewniając kompleksową diagnostykę i terapię.
Czas leczenia zależy od diagnozy. Ostre infekcje (np. bakteryjne zapalenie) ustępują zazwyczaj w ciągu kilku tygodni. Natomiast przewlekłe choroby (jak ŁZS, łuszczyca) wymagają długoterminowej opieki, a kluczowa dla utrzymania remisji jest regularność wizyt kontrolnych.
Należy skonsultować się ze specjalistą, gdy zmiany: utrzymują się ponad 2–3 tygodnie, towarzyszy im wyraźne przerzedzenie włosów, ból, sączenie, gorączka, zły stan ogólny lub gdy pacjent jest leczony na choroby autoimmunologiczne.
Tak. Przewlekłe zapalenie, zwłaszcza głębokie infekcje bakteryjne, mogą prowadzić do trwałej utraty włosów poprzez zniszczenie mieszków włosowych (łysienie bliznowaciejące – szczególnie Folliculitis Decalvans (FD) lub Liszaj Płaski Mieszkowy (LPP)).
Krostki, swędzenie i strupy mogą być reakcją alergiczną wywołaną przez kontakt z niektórymi kosmetykami lub substancjami drażniącymi. Warto unikać w kosmetykach agresywnych substancji chemicznych, takich jak siarczany czy parabeny.
W leczeniu stosuje się szampony zawierające składniki o działaniu przeciwbakteryjnym i przeciwzapalnym, takie jak ketokonazol, cynk, kwas salicylowy lub siarka.
Tak. Drobnoustroje mogą się osadzać na ręcznikach, poduszkach czy szczotkach, dlatego ważne jest dbanie o ich czystość oraz regularna wymiana pościeli i czyszczenie akcesoriów do włosów.
"*" oznacza pola wymagane
Wypełnij formularz, aby zarezerwować termin konsultacji
"*" oznacza pola wymagane